Từ nhiều thế kỷ trước, trong lời tuyên cáo sau chiến thắng giặc Minh, Nguyễn Trãi đã tự hào rằng:
“Như nước Đại Việt ta từ trước
Vốn xưng nền văn hiến đã lâu”.
Sau này trong lời hịch kêu gọi đánh giặc Thanh, người anh hùng Nguyễn Huệ cũng hào sảng tuyên bố mục đích của cuộc chiến đấu là:
“Đánh cho để tóc dài/
Đánh cho để răng đen”
Đến thời hiện đại, ngay sau khi giành được độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hoà, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định điều quan trọng trên hành trình dựng nước và giữ nước “Văn hóa soi đường cho quốc dân đi”. Có thể nói, văn hóa phong tục với sức sống lâu bền, được tôn trọng như một thứ luật bất thành văn. Văn hoá được coi là nền tảng, là cội rễ sức mạnh để dân tộc đi qua chiến tranh, đồng hóa, vượt qua bao gian nan, thử thách.
Hôm nay, thư viện trường THCS Đức Thắng xin giới thiệu đến bạn đọc một cuốn sách đề cập đến nhiều kía cạnh trong văn hóa phong tục Việt Nam. Cuốn sách có tự đề “Văn hóa phong tục”
Cuốn sách được nhà văn Hoàng Quốc Hải dành nhiều tâm sức tìm hiểu, nghiên cứu, được nhà xuất bản Hà Nội phát hành vào năm 2019 với 351 trang.
Cuốn sách gồm 46 bài viết đề cập đến nhiều khía cạnh trong văn hóa phong tục của đất nước như “Tục thờ cúng tổ tiên; Lễ tịch điền; Hội hè Việt Nam; Đôi điều về quốc phục, lễ phục; Nghệ thuật uống trà; Tín ngưỡng Mẫu và tục hầu bóng”… hay văn hóa phong tục của thủ đô Hà Nội như “Phong tục Hà Nội; Phố cổ Hà Nội; Văn Miếu – Quốc Tử Giám; Chùa Một cột; Nghệ thuật hát Ả đào”... Đó có thể là những vấn đề lớn mang tính đại thể cho đến những sự việc cụ thể tưởng chừng nhỏ nhặt trong cuộc sống đời thường. Đó có thể là những câu chuyện trong cuộc sống thường ngày nhưng cũng có nhiều câu chuyện dù xưa mà chưa cũ trong đời sống, qua thời gian vẫn còn nguyên giá trị.
Vậy Phong tục được tạo ra từ đâu? Đây là bài viết đầu tiên được tác giả Hoàng Quốc Hải đưa ra nhằm giúp bạn đọc hiểu về phong tục, phong tục xấu được coi là hủ tục hay phong tục tốt đẹp, được gọi là mỹ tục.
Có thể nói trong cuốn sách này, một số vấn đề được tác giả nêu ra còn có những nhận định khác nhau, nhưng hơn hết, ta cảm nhận được một tấm lòng trân quý giá trị truyền thống, tự hào với những phong tục tốt đẹp, những chiến tích đáng tự hào của ông cha ta trong quá khứ. Bên cạnh đó, nhà văn cũng mạnh dạn chỉ ra những hiện tượng chưa đẹp trong đời sống, những ngộ nhận về các di tích, các truyền thuyết trong lịch sử để từ đó nêu những kiến nghị, đề xuất mong cải hóa những điều hạn chế ấy.
Phần lớn dung lượng của cuốn sách được tác giả viết về Thăng Long – Hà Nội. Bởi từ cổ chí kim, dù bất cứ thể chế nào thì thủ đô bao giờ cũng là biểu tượng cả về vật chất và tinh thần của đất nước. Văn hóa Thăng Long, phong tục thuần hậu của đất Kinh kỳ được nhà văn Hoàng Quóc Hải thể hiện toàn diện không chỉ ở phong tục, lễ hội, phố phường, những di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh mà còn là nếp sống, nếp nghĩ, cả cách tuyển chọn, sử dụng nhna tài của những con người đất Hà thành trong dòng chảy văn hóa, lịch sử cả ngàn năm.
Là một nhà tiểu thuyết lịch sử, am tường về văn hóa tuyền thống, kiến văn sâu rộng, ham tìm hiểu đến tận cùng vấn đề, nên các bài viết của nhà văn Hoàng Quốc Hải đều cho thấy sự dụng công, tỉ mỉ, mọi vấn đề đều có sự xâu chuỗi, kết nối với mạch nguồn của lịch sử tạo cái nhìn thấu suốt, toàn diện.
Với những lập luận sắc sảo, những bài viết của nhà văn Hoàng Quốc Hải được tập hợp trong cuốn sách không chỉ là khảo luận mà còn là tâm huyết của một con người có trách nhiệm với sự phát triển văn hóa, gìn giữ phong tục của dân tộc.
Trân trọng giới thiệu và mong rằng cuốn sách sẽ được đông đảo bạn đọc đón nhận. Xin chào và hẹn gặp lại bạn đọc trong buổi giới thiệu sách lần sau của thư viện nhà trường.